Özel eğitim

Özel Gereksinimli Çocuklar, özel eğitime muhtaç olmanın nedenleri, özel eğitimin tarihçesi, zeka geriliği olan çocuklar, gelişimi tehlike altında olan çocuklar, görme yetersizliği olan çocuklar, işitme yetersizliği olan çocuklar, iletişim yetersizliği olan çocuklar, öğrenme güçlüğü olan çocuklar.

Ders amacı: Özel eğitimin tanınması, özel eğitim alanının bilgisi, özel eğitime muhtaç çocukların tanınması, özel eğitime muhtaç olma nedenlerinin bilgisi, özel eğitime muhtaç çocukların sınıflandırılması.

Öğrenme çıktıları ve yeterlilikler: Özel eğitim alan bilgisine sahip olma. Özel eğitime muhtaç öğrencileri sınıflandırma, özel eğitime muhtaç olma nedenlerini belirleme.

Ders kitabı ve/veya kaynaklar:

• “Özel Eğitime Giriş”Editör: Ayşegül Ataman
• “Özel Eğitime Giriş” Yahya Özsoy, Mehmet Özyürek, Süleyman Eripek
• “Özel Eğitime Giriş” Mitat Enç

ve diğerleri.

Zihinsel engelliler ve eğitimi

1- Zihinsel Engelin Tanınması 2- Zihinsel Engelin Nedenlerinin Bilinmesi 3- Zihinsel Engelli Çocukların Tanılanması 4- Zihinsel Engelin Önlenmesi ıçin Alınacak Önlemlerin Bilinmesi 5- Zihinsel Engelli Çocukların Sayısının ve Oranının Bilinmesi 6- Zihinsel Engellilerin Eğitiminde Kullanılan Modellerin Bilinmesi 7- Zihinsel Engellilerin Eğitiminde Kullanılan Yöntemlerin Bilinmesi 8- Zihinsel Engellilerin Eğitiminde Kullanılan Eğitim Araçlarının Bilinmesi 9- Zihinsel Engellilerin Eğitiminde Program Düzenleme Bilgisi 10- Zihinsel Engellilerin Zihinsel Gelişim Özelliklerinin Bilinmesi 11- Zihinsel Engellilerin Bedensel ve Sosyal Gelişim Özelliklerinin Bilinmesi

Ders amacı: Zihinsel engelin tanınması, zihinsel engellilerin eğitiminde kullanılan yöntem ve tekniklerin bilinmesi.

Öğrenme çıktıları ve yeterlilikler: Zihinsel engellileri tanıma, zihinsel engellilerde kullanılan eğitim modellerini kavrama.

Ders kitabı ve/veya kaynaklar:
“Zihinsel Engelliler” Süleyman Eripek

Erken çocukluk özel eğitim

Yetersizlikten Etkilenen öğrencilerin tıp ve eğitim modellerine göre eğitim ortamlarına yerleştirilmesini açıklama. Kaba değerlendirme araçları geliştirme ve uygulama. Ünite analizi yapma. Ölçüt bağımlı ölçü aracı geliştirme. Uzun dönemli, kısa dönemli ve öğretimsel amaç yazma. Beceri analizi yapma. Kavram analizi ve kavram öğretim planı yapma.

Ders amacı: Bu ders sonunda öğrenciler; Yetersizlikten Etkilenen öğrencilerin tıp ve eğitim modellerine göre eğitim ortamlarına yerleştirilmesi sürecini örnekle açıklar. Kaba değerlendirme ölçü araçları geliştirerek uygular. Kaba değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak ünite analizi yapar. Ölçüt bağımlı ölçü aracı geliştirir. Uzun dönemli, kısa dönemli ve öğretimsel amaç yazar. Beceri ve kavram analizi yapar ve kavram öğretim planı yapar.

Öğrenme çıktıları ve yeterlilikler: Özel eğitim alan bilgisine sahip olma. Özel eğitime muhtaç öğrencileri sınıflandırma, özel eğitime muhtaç olma nedenlerini belirleme.

Ders kitabı ve/veya kaynaklar:

• Kavram Öğrenme ve Öğretme, Özyürek, M., Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1984, Ankara
• Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı, Özyürek, M., Kök Yayıcılık, 2004, Ankara

Eğitsel değerlendirme

Tıbbi, Psikolojik ve Eğitsel tanılama ve ilgili kavramlar, ülkemizdeki tanılama süreci, tıbbi ve eğitsel değerlendirme yaklaşımları, eğitsel değerlendirmenin kaynaklandığı esaslar, standartlaştırılmış bağıl testler ve eğitsel değerlendirme araçları öğe ve özellikleri

Ders amacı: Tıbbi, psikolojik ve eğitsel tanılama yaklaşımları ve bu yaklaşımlara hizmet eden araçlar ve öğelerinin analiz edilmesi.

Öğrenme çıktıları ve yeterlilikler: Öğrenciler, tıbbi, psikolojik, eğitsel ve davranışsal değerlendirme araçlarını analiz eder.

Ders kitabı ve/veya kaynaklar

• Assessment of at risk and Special Needs Children, Joseph C. W., Stephen N. E., Edward J. D… McGraw-Hill Companies, 1998, Boston
• Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Tekin H., Yargı Kitap ve Yayın Evi 1993, Ankara
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, resmi gazete, Sayı: 23937 2000
• Özel Gereksinimli Öğrencilerin Ölçümlenmesi, McLoughlin J. A. Lewis R. B. Çev: Gencer F. Ed: Ataman A. Ümit Ofset Matbaacılık 2001, Ankara
• Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Kanunu, Resmi gazete, Sayı:181921983
• Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, resmi gazete Sayı: 23011 1997
• Standartlaştırılmış Bağıl Testler (Modül), Özyürek M. G.Ü. Yayınları No 168, G.Ü Gazi Eğitim Fakültesi Yayınları 4 Ankara

BEP

Yetersizlikten etkilenen öğrencilerin tıp ve eğitim modellerine göre eğitim ortamlarına yerleştirilmesi, eğitsel değerlendirme ve bireyselleştirilmiş eğitim planı.

Ders amacı: Yetersizlikten etkilenen öğrencilerin tıp ve eğitim modellerine göre eğitim ortamlarına yerleştirilmesini açıklama. Kaba değerlendirme araçları geliştirme ve uygulama. Ünite analizi yapma. Ölçüt bağımlı ölçü aracı geliştirme. Uzun dönemli, kısa dönemli ve öğretimsel amaç yazma. Beceri analizi yapma. Kavram analizi ve kavram öğretim planı yapma.

Öğrenme çıktıları ve yeterlilikler: Bu ders sonunda öğrenciler; Yetersizlikten Etkilenen öğrencilerin tıp ve eğitim modellerine göre eğitim ortamlarına yerleştirilmesi sürecini örnekle açıklar. Kaba değerlendirme ölçü araçları geliştirerek uygular. Kaba değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak ünite analizi yapar. Ölçüt bağımlı ölçü aracı geliştirir. Uzun dönemli, kısa dönemli ve öğretimsel amaç yazar. Beceri ve kavram analizi yapar ve kavram öğretim planı yapar.

Ders kitabı ve/veya kaynaklar

• Kavram Öğrenme ve Öğretme, Özyürek, M., Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1984, Ankara
• Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı, Özyürek, M., Kök Yayıcılık, 2004, Ankara

İkinci dönem

Zihinsel egelilerde dil ve iletişim becerilerinin ölçümlenmesi ve desteklenmesi

ıletişim, sözlü iletişim, dil, ifade edici dil, alıcı dil ve konuşma kavramları, dilin özellikleri, dilin bileşenleri ve alt bileşenleri, dilin bileşenlerinin birinde ve etkileşiminde olan yetersizliklerin çocuk diline etkisi, çocukta dilin biçim gelişimi ve biçimin değerlendirilmesi, çocukta dilin anlam gelişimi ve anlamın değerlendirilmesi, çocukta dilin kullanım gelişimi ve kullanımın değerlendirilmesi, söz öncesi iletişim becerileri ve değerlendirilmesi.

Ders amacı: Bu derste çocukların alıcı ve ifade edici dil becerilerinin gelişimine yönelik bilgilerin kazandırılması, dilin üç bileşenin ve iletişim becerilerinin dil örnekleri alınarak, kontrol listeleri kullanılarak değerlendirilmesi hedeflenmektedir.

Öğrenme çıktıları ve yeterlilikler: ıletişim, dil, konuşma kavramlarını ve sözel iletişim sürecini açıklar. Dilin bileşenlerini ve alt bileşenlerini tanımlar. Dilin özelliklerini açıklar ve dilin bileşenleri ile ilişkisini kurar. Dilin bileşenlerinden birinde olan veya üç bileşenin etkileşiminde olan yetersizlikte ortaya çıkabilecek konuşma örneklerini birbirinden ayırır. Çocuklarda dilin biçim bileşenin gelişimini dönemlere göre sıralar. Dil örneğinini nasıl alınacağını açıklar ve dil örneği alır. ıfade edici dil olan çocuklarda dil örneği alarak ortalama sözce uzunluğunu hesaplar. Çocuklarda dilin anlam bileşenin gelişimini dönemlere göre sıralar. ıfade edici dil olan çocuklarda dil örneği alarak anlam kategorilerine göre analiz eder. Alıcı dili (anlam) performansını ölçmek amacıyla kontrol çizelgesi geliştirir. Alıcı dil performansının belirlemek için becerilere göre performans alım planı yazar. Çocuklarda dilin kullanım bileşenini gelişimini dönemlere göre sıralar. Halliday ve John Tough’a göre dilin kullanım performansını belirlemek için yapılandırılmış dil örneği almaya yönelik kontrol çizelgeleri geliştir. Uygulama planı yazar. Söz öncesi kullanım becerilerini belirlemek için kontrol çizelgesinin öğelerini sıralar. Söz öncesi iletişim becerilerini değerlendirmek amacıyla dil örneği alır. Dilin tüm bileşenleri ve iletişim becerilerinin ifade edici dil becerisi olan ve olmayan çocuklarda nasıl değerlendirileceğini yönelik değerlendirme planı hazırlar.

Ders kitabı ve/veya kaynaklar

• Bloom, L.& ve Lahey, M. (1978) Language development and language disorders Newyork: Wiley.
• Cole, K.N.& Dale, S.P. Thal, D.J. (1996). Assessment of communication and language Maryland: Brookes Publishing
• Mcloughlın, J.A.ve Lewis, R.B. (2000). Özel gereksinimli çocukların ölçümlenmesi Ankara: Gündüz Yayıncılık.
• Özmen-Güzel, R.(2003). ıfade edici dil becerileri sınırlı olan zihinsel engelli çocukların dil gelişimlerini desteklemek için öğretmenin sınıf ortamında yapacakları, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1,2. 205-218.
• Özmen-Güzel, R., Altınyay, ş. şentürk, I., Gökmen, S. Gündüz, B., Kemaloğlu, Y.K. “Gecikmiş Konuşma Problemi Olan Çocukların Eğitsel Değerlendirilmesi Ve Sağaltımı,”(E-Poster bildiri) 27. Türk Ulusal Otorinolarengoloji ve Baş ve Boyun Cerrahisi Kongresi, Antalya, 2003.
• Özmen-Güzel, R. (2005). Bir otistik çocuğa dil öğretimi(vaka çalışması), Eğitim ve Bilim (basımda)
• Toptaş, S.(1999). Dil ve konuşma sorunlu çocukların sesbilgisel çözümleme yöntemi ile değerlendirilmesi ve konuşma dillerindeki sesbilgisel özelliklerin betimlenmesi Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
• Toptaş, S. (2005). Dil ve Kavram Gelişimi Ankara: Kök Yayıncılık
• Tüfekçioğlu, U. (1998). Farklı eğitim ortamlarındaki işitme engelli öğrencilerin konuşma dillerinin incelenmesi, Eskişehir.

Zihinsel engellilere özbakım, günlük yaşam ve sosyal beceri öğretimi

Zihinsel Engelli Öğrencilerin, Hayat bilgisi ve Sosyal bilgiler derslerinde bilgi, kavram, beceri ve tutum düzeyinde yeterli hale gelmeleri amacıyla, öğretmen adaylarıyla, çeşitli öğretim yöntemleri ve aktivitelerin nasıl düzenleneceği ve uygulanacağı konuları üzerinde durulacaktır.

Ders amacı: Bu ders sonunda öğrenciler; zihinsel engelli öğrencilere hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinin amaçlarını gerçekleştirebilmeleri için gerekli olan çeşitli öğretim yöntemleri ve aktiviteleri nasıl düzenleyecekleri ve nasıl uygulayacakları konusunda beceri kazanacaklardır.

Öğrenme çıktıları ve yeterlilikler: Bu derste öğrenciler; 1.Sosyal bilim ve sosyal bilgiler, hayat bilgisi tanımları, ilgilendiği alanlar,ilköğretimde öğrenciye kazandırdıklarının neler olduğunu, söylerler . 2.Sosyal bilgiler ve hayat bilgisi konularıyla ilgili Ünite Analizi yaparlar 3.Doğrudan öğretim yöntemiyle bir konu,kavram ve beceriyi analiz ederler ve öğretim süreci yazarlar 4.Tümevarım yöntemiyle kavram ve konuyu analiz ederler ve öğretim süreci yazarlar 5.Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde düzenlenecek bir aktivite seçerler ve bunu nasıl hazırladıklarını yazarlar. 6.Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler materyallerinden zaman şeridi, yerküre ve mevsim şeritlerini kullanırken nelere dikkat etmeleri gerektiğini söylerler. 7.Belirli Gün ve Haftalar Özel Günlerle ilgili bir materyal hazırlarlar

Ders kitabı ve/veya kaynaklar

• Nas, Recep 2000, Hayat bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi
• Erden, Münire, Sosyal Bilgiler Öğretimi
• Sönmez, Veysel, 1997 Hayat Bilgisi Öğretimi
• Sönmez, Veysel, 1997 Sosyal Bilgiler Öğretimi
• Michaelis, M. John, 1988 Social Studies For Children
• Özmen, Rüya, 2000 Hayat bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Ders Notları

Zihinsel engellilere matematik öğretimi

Eğitim, öğretim, öğrenme, matematik öğretimi kavramları, matematik disiplin alanına ilişkin kaba ve ayrıntılı değerlendirme araçları, doğrudan öğretim ve basamaklandırılmış yönteme göre temel matematik kavram ve becerileri öğretim planları.

Ders amacı: Eğitim, öğretim, öğrenme, matematik öğretimi kavramlarını açıklama. Matematik içeriği oluşturma ( matematiğin yatay ve dikey sırasının oluşturulması). Öğrencinin matematik gereksinimlerini belirleme. Temel matematik kavram ve becerilerinin kazandırılması için doğrudan öğretim ve basamaklandırılmış öğretim yaklaşımına göre öğretim planları oluşturma.

Öğrenme çıktıları ve yeterlilikler: Bu ders sonunda öğrenciler; matematikle ilişkili temel kavramları açıklar. Öğrencinin matematikle ilgili gereksinimlerini belirler. Temel matematik becerilerine ilişkin ölçüt bağımlı ölçü araçları hazırlar. Temel matematik kavram ve becerilerinin kazandırılması için doğrudan öğretim ve basamaklandırılmış öğretim yaklaşımına göre öğretim planları oluşturur.

Ders kitabı ve/veya kaynaklar

• Etkileşime Dayalı Matematik Öğretimi, Yıkmış A., Kök yayıncılık, 2005, Ankara.

Zihinsel engellilere okuma yazma öğretimi

Dil ve iletişim becerilerini kazandırılması amacıyla öğretim yöntemlerine göre(doğrudan öğretim yöntemi, doğal dil öğretim yöntemi, çevrenin yapılandırılmasına dayalı dil öğretim yöntemi) öğretim süreçleri hazırlamak, okumaya ve yazmaya hazırlığa hazırlık, okuma yazmaya hazırlık alanlarında değerlendirme araçları ve öğretim süreçleri hazırlamak.

Ders amacı: Bu derste zihinsel engelli öğrencilere dil ve iletişim becerilerinin kazandırılmasına yönelik öğretimsel süreçlerin hazırlanması, ilk okuma yazmaya hazırlığa hazırlık ve hazırlık becerilerinin değerlendirilmesine yönelik ölçüt bağımlı testlerin öğretim süreçlerinin hazırlanması hedeflenmektedir.

Öğrenme çıktıları ve yeterlilikler: Öğrenciler zihinsel engelli öğrencilere dil ve iletişim becerilerinin kazandırılmasına yönelik öğretim yöntemlerine göre (doğrudan öğretim yöntemi, doğal dil öğretim yöntemi, çevrenin yapılandırılmasına dayalı dil öğretim yöntemi) öğretim süreçleri hazırlar. ılk okuma-yazmaya hazırlığa hazırlık becerilerinin analizini yapar ve değerlendirmek amacıyla ölçüt bağımlı testler hazırlar ve testlerin nasıl uygulanacağını planlar. ılk okuma-yazmaya hazırlığa hazırlık becerilerinin öğretimine yönelik öğretim süreçleri hazırlar ılk okuma-yazmaya hazırlık becerilerinin değerlendirmek amacıyla ölçüt bağımlı testler hazırlar ve testlerin nasıl uygulanacağını planlar. ılk okuma-yazmaya hazırlık becerilerinin öğretimine yönelik öğretim süreçleri hazırlar. Tüm dil yaklaşımına göre okumaya hazırlık programın öğelerini söyler ve aktiviteleri planlar.

Ders kitabı ve/veya kaynaklar

• Carver, Nancy K (1986) Reading Readiness Chilhood Education. Koppenhaver, D. A., Pierce, P., Steelman, J. D., & Yoder, D. E. (1995)
• Contexts of early literacy intervention for children with developmental disabilities. In M. Fey, J. Windsor, & S. Warren (Eds.), Language intervention preschool through the elementary years (pp. 241-274)
• Baltimore: Brookes. Katims, D. S. (1991). Emergent literacy in early childhood special education: Curriculum and instruction. Topics in Early Childhood Special Education, 11(1), 69-84.
• Katims, D. S. (1994). The emergence of literacy in preschool children with disabilities. Learning Disability Quarterly, 17, 58-71.
• Klenk, L. (1994). Case study in reading disability: An emergent literacy perspective. Learning Disability Quarterly, 17, 33-56.
• Marvin, C., & Mirenda, P. (1993). Home literacy experiences of preschoolers enrolled in Head Start and special education programs. Journal of Early Intervention, 17, 351-367.
• Mason, J. (1980). When do children begin to read? An exploration of four-year-old children’s letter and word reading competencies. Reading Research Quarterly, 15, 203-227.
• Sippola, A.E. What to Teach for Reading Readiness. The Reading Teacher November s: 356-360.
• Sulzby, E. (1988). A study of children’s early development. In A.D. Pellegrini (Ed.), Psychological bases for early education (pp. 39-75). Chichester, England: Wiley.
• Özmen Güzel, Rüya (1995) Okumaya Hazırlık Doktora Semineri
• Özmen-Güzel, R.(2003). ıfade edici dil becerileri sınırlı olan zihinsel engelli çocukların dil gelişimlerini desteklemek için öğretmenin sınıf ortamında yapacakları, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1,2. 205-218.
• Özmen-Güzel, R., Altınyay, ş. şentürk, I., Gökmen, S. Gündüz, B., Kemaloğlu, Y.K.
• “Gecikmiş Konuşma Problemi Olan Çocukların Eğitsel Değerlendirilmesi Ve Sağaltımı,”(E-Poster bildiri) 27. Türk Ulusal Otorinolarengoloji ve Baş ve Boyun Cerrahisi Kongresi, Antalya, 2003.
• Özmen-Güzel, R. (2005). Bir otistik çocuğa dil öğretimi(vaka çalışması), Eğitim ve Bilim (basımda)
• Teale, W. H., & Sulzby, E. (1989). Emergent literacy: New perspectives. In D. S. Strickland & L. M. Morrow (Eds.), Emergent literacy: Young children learn to read and write (pp. 1-15). Newark, DE: International Reading Association.

Zihinsel engellilere kavram öğretimi

Zihinsel beceriler, ayırt etme ve kavram düzeyi, ölçü aracı hazırlama, performans düzeyi belirleme, amaçların oluşturulması, açık anlatım yöntemiyle kavram sunumu, beceri çeşitleri,becerilerin kazanılma sıraları, beceride performans düzeyi belirleme, ileri ve tersine zincirleme yaklaşımlarına dayalı olarak amaçları oluşturma, ipucunun sistematik olarak çekilmesi işlem sürecinin kullanımı. Dersin Amacı Öğrenciler zihinsel engelli bir öğrenciye hangi beceri ve kavramları kazandıracaklarına nasıl karar verileceğini açıklar, beceri ve kavramlarla ilgili ölçü aracı hazırlar, öğrencinin beceri ve kavramlarda performans düzeyini nasıl belirleyeceklerini açıklar, belirlenen performans düzeyine dayalı olarak amaçları oluşturur ve amaçları gerçekleştirmeye yönelik olarak öğretim süreci yazarlar.

Ders amacı: Öğrenciler zihinsel engelli bir öğrenciye hangi beceri ve kavramları kazandıracaklarına nasıl karar verileceğini açıklar, beceri ve kavramlarla ilgili ölçü aracı hazırlar, öğrencinin beceri ve kavramlarda performans düzeyini nasıl belirleyeceklerini açıklar, belirlenen performans düzeyine dayalı olarak amaçları oluşturur ve amaçları gerçekleştirmeye yönelik olarak öğretim süreci yazarlar.

Öğrenme çıktıları ve yeterlilikler: Beceri ve kavramların kazanılma sıraları, beceri ve kavramlarla ilgili ölçü aracı hazırlama, ölçü araçlarını uygulayarak öğrencinin performans düzeyini belirleme, performans düzeyine dayalı olarak amaçları yazma, becerilerle ilgili amaçları gerçekleştirmek için ipucunun sistematik olarak geri çekimi işlem sürecini, kavramlarla ilgili amaçları gerçekleştirmek için açık anlatım yönteminin kullanıldığı öğretim süreçlerinin hazırlanması becerileri.